List do Hebrajczyków dziełem Łukasza? (cz.14)

List do Hebrajczyków ma charakter szczególny. Autorstwo oraz data powstania są niepewne. Kanoniczność tego listu budziła wątpliwości już w głębokiej...

Mit o wyjściu Izraelitów z Egiptu

Jak pamiętacie z historii Mojżesza, postać ta żyła, przynajmniej "wg większości biblistów", w połowie XIII stulecia p.n.e. i w tym samym czasie miał...

Listy Pawłowe (przynajmniej w części) autorstwa Łukasza? (cz. 6)

Wszystkie poprzednie wpisy, dotyczące logiów Łukasza, cytatów z klasyków greckich u Łukasza i Pawła oraz hapaksów u Łukasza, zaczynają się zazębiać....

Prolog Ewangelii Łukasza jako kopia „De materia medica libri” (cz. 4)

De materia medica (gr. Περὶ ὕλης ἰατρικῆς rikēs), „O materiale medycznym”, to pięciotomowa encyklopedia roślin leczniczych, minerałów oraz leków,...

„Siedemdziesięciu” czy „siedemdziesięciu dwóch”?

Ewangelia Łukasza, rozdział dziesiąty, werset pierwszy i siedemnasty. Jezus wysyła przed sobą „siedemdziesięciu dwóch” uczniów. Ci następnie wracają...

Dalmanuta czyli… Magadan

...czyli dowód na semickie podłoże językowe ewangelii. Aramejskie czy też hebrajskie tło językowe ewangelii w biblistyce głównego nurtu jest...

Siedem wersji Dekalogu

Na aukcji w Heritage Auctions (Los Angeles, USA) sprzedano kilka lat temu wyjątkowy zabytek: najstarszą znaną, pochodzącą z okolic IV w. n.e.,...
Hebrajskie tło Ewangelii cz. 10: Konstrukcje gramatyczne

Hebrajskie tło Ewangelii cz. 10: Konstrukcje gramatyczne

Jednym z najrzadziej występujących zaimków w Nowym Testamencie jest κακεῖθεν ("i stamtąd"). Jest to złożenie καί ("i") + ἐκεῖθεν ("stamtąd"), co odpowiada hebrajskiemu וּמִשָּׁם (u-mi-sham), czyli „i stamtąd”. Zwrot ten znajdziemy tylko w dwóch wersetach ewangelii: Mk 9:30 Κακεῖθεν ἐξελθόντες......

Hebrajskie tło Ewangelii cz. 9: Wnętrze grobów

Hebrajskie tło Ewangelii cz. 9: Wnętrze grobów

Wracamy do tematu hebrajskich gier słownych w mowie przeciwko faryzeuszom, bo oto przed nami kolejna fascynująca perykopa o grobach pobielanych, zamykająca parabolę o wnętrzu kielicha. I tutaj odnajdujemy nie tylko gry słowne u Mateusza, ale też wyraźne zależności tekstu greckiego od pierwowzoru...

Słownictwo medyczne w NT cz. 16 zioła emmenagogiczne

Słownictwo medyczne w NT cz. 16 zioła emmenagogiczne

Przygotowując ostatni artykuł nt. tła hebrajskiego w perykopie o dziesięcinie wspomniałem na marginesie o kontekście medycznym, dotyczący wymienionych przez ewangelistów ziół, który praktycznie nie jest szerzej znany. Wszystkie wskazane w obydwu wersjach tekstu zioła, zarówno w starożytnej...

Hebrajskie tło Ewangelii cz. 8: O połykaniu wielbłąda

Hebrajskie tło Ewangelii cz. 8: O połykaniu wielbłąda

Omawiana przed chwilą perykopa o dziesięcinie z ziół w wersji Mateusza kończy się jednym z najbardziej znanych i obrazowych logiów, o komarze i wielbłądzie: Mt 23:24 Przewodnicy ślepi! Przecedzacie komara, zaś wielbłąda połykacie! Porównania zwierzęce należą niemal wyłącznie do języka M (tj....

Hebrajskie tło Ewangelii cz. 7: Zioła, miłość i miłosierdzie

Hebrajskie tło Ewangelii cz. 7: Zioła, miłość i miłosierdzie

Nie ukrywam, ten post ma charakter wyjątkowy, a wręcz przełomowy. O ile przy poprzednich wpisach można było mówić jeszcze o wtórnej redakcji czy zbiegach okoliczności, choć też nie zawsze, tak tutaj mamy do czynienia z bezspornym dowodem na korzystanie przez dwóch ewangelistów, niezależnie od...

Hebrajskie tło Ewangelii cz. 6: Jałmużna czyli sprawiedliwość

Hebrajskie tło Ewangelii cz. 6: Jałmużna czyli sprawiedliwość

Jednymi z najważniejszych, potencjalnych dowodów, wskazujących na hebrajskie lub aramejskie tło językowe warstwy Q, są oboczności występujące w perykopie "O wnętrzu kielicha". Wypowiedzi w niej ujęte stanowią fragment mowy przeciwko faryzeuszom. W ewangeliach synoptycznych znajdziemy je w trzech...

Podsumowanie 2024 roku

Podsumowanie 2024 roku

Rok 2024 za nami. Patrząc z perspektywy czasu to był udany rok. Na naszym blogu ukazało się ponad 60 publikacji, w tym aż jedenaście w ostatnim miesiącu. Najważniejsze artykuły to: - cykl 4 postów nt. wariantów Izajasza - cykl 15 artykułów nt. listów Pawłowych i ich potencjalnej redakcji...

Synopsa – wersja 13.104

Synopsa – wersja 13.104

Rzutem na taśmę ukazała się ostatnia w tym roku aktualizacja "Synopsy", a w niej kilkadziesiąt kolejnych zmian i poprawek. Do najważniejszych z nich należy oznaczenie treści Mateusza zbieżnych z dziełami Platona: - Mt 18:8a = Platon. Uczta (205e) - Mt 22:13 = Platon. Eutyfron (4c) oraz Państwo,...

Hebrajskie tło Ewangelii cz. 5: Usłyszeć imię czyli wieści o kimś

Hebrajskie tło Ewangelii cz. 5: Usłyszeć imię czyli wieści o kimś

Jednym ze sposobów analizy potencjalnego tła semickiego jest porównywanie tych samych treści i wyszukiwanie znacznie różniących się rozwiązań translacyjnych a następnie szukanie dla nich potencjalnego, wspólnego źródła. Synopsa jest narzędziem, które taką analizę wersetów w sposób znaczący ułatwia...

Hebrajskie tło Ewangelii cz. 3: Szymon Gorliwy – Kannejczyk

Hebrajskie tło Ewangelii cz. 3: Szymon Gorliwy – Kannejczyk

Jak sądzę niewiele osób zdaje sobie sprawę z tego, że w tekście ewangelii synoptycznych mamy do czynienia z dwoma odrębnymi listami dwunastu apostołów:(A) u Marka 3:13-19 oraz Mateusza 10:2-4;(B) u Łukasza 6:12-16, powtórzona w Dziejach Apostolskich 1:13-14,przy czym paradoksalnie to wersja...

Hebrajskie tło Ewangelii cz. 2: Dzieci i kamienie, żmije i gniew

Hebrajskie tło Ewangelii cz. 2: Dzieci i kamienie, żmije i gniew

(1) DZIECI I KAMIENIE We wprowadzeniu do ewangelii w wersji Mateusza 3:9 oraz Łukasza 3:8 Jan Chrzciciel wygłasza mowę przeciwko faryzeuszom, w której nie tylko używa słów i zdań identycznych z późniejszymi mowami Jezusa, ale przede wszystkim w wypowiedziach tych znajdujemy liczne semickie gry...

Przemienienie i Sąd Ostateczny jako parafraza „Mitu Era” Platona

Przemienienie i Sąd Ostateczny jako parafraza „Mitu Era” Platona

Nazywał się Er, był synem Armeniosa, a rodem był z Pamfilii. Zginął kiedyś na wojnie, a gdy po dziesięciu dniach zbierano trupy, już zepsute, zabrano go w stanie świeżym, zaniesiono go do domu i miano go dwunastego dnia pogrzebać. Ale wrócił do życia, leżąc już na stosie. Tak zaczyna się platoński...

Mateusz cytujący Platona?

Mateusz cytujący Platona?

Prof. Jan Kozłowski w swoim najnowszym artykule, dosłownie sprzed trzech dni [1], zaprezentował wyjątkowe spostrzeżenie: występują uderzające zbieżności intertekstualne pomiędzy tekstem Ewangelii Mateusza 22:13 a Eutyfronem (4c) Platona. PLATON. EUTYFRON W przypowieści "O uczcie królewskiej" (Mt...

Hebrajskie tło Ewangelii cz.1: Święte i Perły

Hebrajskie tło Ewangelii cz.1: Święte i Perły

"Hebrajskie" tło językowe przynajmniej części pism NT, tj. Ewangelii Mateusza oraz Listu do Hebrajczyków, sugerowano już w pismach ojców apostolskich. Euzebiusz nie tylko cytował w tym temacie opinie Papiasza i Ireneusza, ale też sam twierdził, że Mateusz spisał swoją ewangelię "po hebrajsku" po...

Adiutanci Słowa – słownictwo wojskowo-administracyjne  (cz. 15)

Adiutanci Słowa – słownictwo wojskowo-administracyjne (cz. 15)

W nawiązaniu do słownictwa wojskowo-administracyjno-morskiego w ramach pism Łukaszowo-Pawłowych, nie można nie wspomnieć o słowie, który pojawia się już w pierwszych wersetach Ewangelii Łukasza, a jest nim rzeczownik ὑπηρέτης (ipireta): ...ci, od początku będący naocznymi świadkami i "sługami"...

Najnowsze posty, artykuły i informacje projektowe, w tym wydawnicze – zawsze na naszym profilu Facebook:

>>> facebook.com/Synopsa <<<

Postaw mi kawę na buycoffee.to

SYNOPSA to zestawienie bardzo podobnych, paralelnych tekstów z różnych dzieł. W kontekście Ewangelii chodzi o zestawienie i porównanie trzech Ewangelii synoptycznych: Mateusza, Marka i Łukasza. Takie zestawienie pozwala na wyciągnięcie wielu ważnych wniosków, co do kolejności autorstwa, adresatów dzieła, zainteresowań teologicznych i poza-teologicznych autora danej Ewangelii itd.

Najlepszym i najbardziej zaawansowanym tego typu dziełem w Polsce jest publikacja portalu Synopsa.pl, która jest przygotowywana także w formie książkowej. Polski czytelnik otrzymuje tu znakomite narzędzie do studium ewangelii synoptycznych na poziomie dotąd niedostępnym. Polecam!

dr hab. Marcin Majewski

biblista, doktor hab. teologii

Świecki przekład ewangelii to dzieło wyjątkowe nie tylko na polskim rynku wydawniczym. Trzymam kciuki za jak najszybszą premierę.

Tomasz Strzyżewski

autor

Odważny i potrzebny projekt, który ma szanse wzbudzić żywą dyskusję nie tylko wśród ekspertów. Polecam jako źródło inspiracji dla każdego pasjonata szeroko pojętej biblistyki.

Michał Florek

architekt, absolwent Instytutu Religioznawstwa