Dziesięć niezgodności w opisach zmartwychwstania
Analiza redakcyjna i leksykalna. W tradycyjnej analizie Ewangelii często zakłada się, że różnice między relacjami synoptyków i Jana wynikają z ich niezależności, co bywa argumentem na rzecz teorii dwóch źródeł (2SH). Jednakże dokonując analizy struktury narracyjnej i wspólnego słownictwa, można...
Hebrajskie tło Ewangelii cz. 10: Konstrukcje gramatyczne
Jednym z najrzadziej występujących zaimków w Nowym Testamencie jest κακεῖθεν ("i stamtąd"). Jest to złożenie καί ("i") + ἐκεῖθεν ("stamtąd"), co odpowiada hebrajskiemu וּמִשָּׁם (u-mi-sham), czyli „i stamtąd”. Zwrot ten znajdziemy tylko w dwóch wersetach ewangelii: Mk 9:30 Κακεῖθεν ἐξελθόντες......
Hebrajskie tło Ewangelii cz. 9: Wnętrze grobów
Wracamy do tematu hebrajskich gier słownych w mowie przeciwko faryzeuszom, bo oto przed nami kolejna fascynująca perykopa o grobach pobielanych, zamykająca parabolę o wnętrzu kielicha. I tutaj odnajdujemy nie tylko gry słowne u Mateusza, ale też wyraźne zależności tekstu greckiego od pierwowzoru...
Słownictwo medyczne w NT cz. 16 zioła emmenagogiczne
Przygotowując ostatni artykuł nt. tła hebrajskiego w perykopie o dziesięcinie wspomniałem na marginesie o kontekście medycznym, dotyczący wymienionych przez ewangelistów ziół, który praktycznie nie jest szerzej znany. Wszystkie wskazane w obydwu wersjach tekstu zioła, zarówno w starożytnej...
Hebrajskie tło Ewangelii cz. 8: O połykaniu wielbłąda
Omawiana przed chwilą perykopa o dziesięcinie z ziół w wersji Mateusza kończy się jednym z najbardziej znanych i obrazowych logiów, o komarze i wielbłądzie: Mt 23:24 Przewodnicy ślepi! Przecedzacie komara, zaś wielbłąda połykacie! Porównania zwierzęce należą niemal wyłącznie do języka M (tj....
Hebrajskie tło Ewangelii cz. 7: Zioła, miłość i miłosierdzie
Nie ukrywam, ten post ma charakter wyjątkowy, a wręcz przełomowy. O ile przy poprzednich wpisach można było mówić jeszcze o wtórnej redakcji czy zbiegach okoliczności, choć też nie zawsze, tak tutaj mamy do czynienia z bezspornym dowodem na korzystanie przez dwóch ewangelistów, niezależnie od...
Hebrajskie tło Ewangelii cz. 6: Jałmużna czyli sprawiedliwość
Jednymi z najważniejszych, potencjalnych dowodów, wskazujących na hebrajskie lub aramejskie tło językowe warstwy Q, są oboczności występujące w perykopie "O wnętrzu kielicha". Wypowiedzi w niej ujęte stanowią fragment mowy przeciwko faryzeuszom. W ewangeliach synoptycznych znajdziemy je w trzech...
Podsumowanie 2024 roku
Rok 2024 za nami. Patrząc z perspektywy czasu to był udany rok. Na naszym blogu ukazało się ponad 60 publikacji, w tym aż jedenaście w ostatnim miesiącu. Najważniejsze artykuły to: - cykl 4 postów nt. wariantów Izajasza - cykl 15 artykułów nt. listów Pawłowych i ich potencjalnej redakcji...
Synopsa – wersja 13.104
Rzutem na taśmę ukazała się ostatnia w tym roku aktualizacja "Synopsy", a w niej kilkadziesiąt kolejnych zmian i poprawek. Do najważniejszych z nich należy oznaczenie treści Mateusza zbieżnych z dziełami Platona: - Mt 18:8a = Platon. Uczta (205e) - Mt 22:13 = Platon. Eutyfron (4c) oraz Państwo,...
Hebrajskie tło Ewangelii cz. 5: Usłyszeć imię czyli wieści o kimś
Jednym ze sposobów analizy potencjalnego tła semickiego jest porównywanie tych samych treści i wyszukiwanie znacznie różniących się rozwiązań translacyjnych a następnie szukanie dla nich potencjalnego, wspólnego źródła. Synopsa jest narzędziem, które taką analizę wersetów w sposób znaczący ułatwia...
Hebrajskie tło Ewangelii cz. 4: Jak odróżnić tekst oryginalny od tłumaczenia?
Zanim przejdziemy do kolejnych przykładów wskazujących na hebrajskie lub aramejskie tło językowe ewangelii zastanówmy się przez moment w jaki sposób możemy odróżnić tekst oryginalny od tłumaczenia? Wszystko zależy od tego z iloma wersjami tekstu mamy do czynienia i czy wiemy jakiego konkretnie tła...
Hebrajskie tło Ewangelii cz. 3: Szymon Gorliwy – Kannejczyk
Jak sądzę niewiele osób zdaje sobie sprawę z tego, że w tekście ewangelii synoptycznych mamy do czynienia z dwoma odrębnymi listami dwunastu apostołów:(A) u Marka 3:13-19 oraz Mateusza 10:2-4;(B) u Łukasza 6:12-16, powtórzona w Dziejach Apostolskich 1:13-14,przy czym paradoksalnie to wersja...
Hebrajskie tło Ewangelii cz. 2: Dzieci i kamienie, żmije i gniew
(1) DZIECI I KAMIENIE We wprowadzeniu do ewangelii w wersji Mateusza 3:9 oraz Łukasza 3:8 Jan Chrzciciel wygłasza mowę przeciwko faryzeuszom, w której nie tylko używa słów i zdań identycznych z późniejszymi mowami Jezusa, ale przede wszystkim w wypowiedziach tych znajdujemy liczne semickie gry...
Przemienienie i Sąd Ostateczny jako parafraza „Mitu Era” Platona
Nazywał się Er, był synem Armeniosa, a rodem był z Pamfilii. Zginął kiedyś na wojnie, a gdy po dziesięciu dniach zbierano trupy, już zepsute, zabrano go w stanie świeżym, zaniesiono go do domu i miano go dwunastego dnia pogrzebać. Ale wrócił do życia, leżąc już na stosie. Tak zaczyna się platoński...
Mateusz cytujący Platona?
Prof. Jan Kozłowski w swoim najnowszym artykule, dosłownie sprzed trzech dni [1], zaprezentował wyjątkowe spostrzeżenie: występują uderzające zbieżności intertekstualne pomiędzy tekstem Ewangelii Mateusza 22:13 a Eutyfronem (4c) Platona. PLATON. EUTYFRON W przypowieści "O uczcie królewskiej" (Mt...
Hebrajskie tło Ewangelii cz.1: Święte i Perły
"Hebrajskie" tło językowe przynajmniej części pism NT, tj. Ewangelii Mateusza oraz Listu do Hebrajczyków, sugerowano już w pismach ojców apostolskich. Euzebiusz nie tylko cytował w tym temacie opinie Papiasza i Ireneusza, ale też sam twierdził, że Mateusz spisał swoją ewangelię "po hebrajsku" po...
Najnowsze posty, artykuły i informacje projektowe, w tym wydawnicze – zawsze na naszym profilu Facebook:
Synopsa Trzech Ewangelii to przekład dla wymagających – dla tych, którzy chcą wgryźć się głębiej w tekst ewangeliczny i jego podwaliny. Przedstawia nowe otwarcie dla problemu synoptycznego. Pokazuje nieznane dotąd polskiemu czytelnikowi miejsca, w których hebrajsko- lub aramejskojęzyczny pierwowzór (ustny lub spisany) ma więcej sensu niż greka. Pozycja obowiązkowa na polskim rynku dla każdego, kto chciałby spojrzeć za kulisy formowania się Ewangelii Mateusza, Marka i Łukasza.
Świecki przekład ewangelii to dzieło wyjątkowe nie tylko na polskim rynku wydawniczym. Trzymam kciuki za jak najszybszą premierę.
Odważny i potrzebny projekt, który ma szanse wzbudzić żywą dyskusję nie tylko wśród ekspertów. Polecam jako źródło inspiracji dla każdego pasjonata szeroko pojętej biblistyki.