OSTATNIA AKTUALIZACJA:
12-03-2025
JEST MAŁO ZNANYM FAKTEM – nawet wśród tłumaczy Biblii – że istnieje co najmniej 506 przekładów NT w 48 językach, w których wcale (148) lub częściowo (358) nie występuje słowo „krzyż”. 12 z nich to przekłady polskie:
1. 2021: Biblia świętego przymierza: Ewangelia według Matusza, List do Filipian, List do Kolosan, Andrzej Dorociński (przekład całkowicie bezkrzyżowy)
2. 2021: Nowy Przekład Dynamiczny: Dobra Wiadomość o ratunku w Chrystusie, red. naczelny: Piotr Wacławik (Mt 10:38; 16:24; Mk 8:34; Łk 9:23; 14:27) (przekład katolicki) https://www.bible.com/bible/3551/MAT.10.NT NPD
3. 2021: „Jezus zwany Mesjaszem, co się tłumaczy Chrystus” (MtShemTob 1,17): Socjoretoryczna analiza Ewangelii dzieciństwa z hebrajskiej Ewangelii wg św. Mateusza (ShemTob)” (przekład słowo po słowie całej Ew. Mateusza stanowi Aneks, s. 217-287), Piotr Goniszewski (Szczecin)
4. 2019 (online): Nowy Testament: bazujący na kodeksie Bezy i kodeksie Clermont, Andrzej Mazurkiewicz http://www.obohu.cz/bible/index.php?styl=AM&k=Mt&kap=1
5. 2017 (styczeń): Ewangelia św. Mateusza po hebrajsku (przekład hebr. Ewangelii z dzieła Szem-Toba), Eliyazar Ben Miqra (Eliezer Wolski)
6. 2016: Słowo Życia. Nowy Testament we współczesnym języku polskim (praca zbiorowa), Wydawnictwo Logos Media https://www.bible.com/pl/versions/137-psz-slowo-zycia
7. 2012: Droga Jezusa. Ewangelia Łukasza, przekład dynamiczny (Logos Media) https://books.google.pl/books?id=6ab2AQAAQBAJ
8. 2012: Biblia nowego Tysiąclecia. Nowy Testament, Ewangelie, Wiernie przetłumaczone i uwspółcześnione na język polski w latach 2009-2012 z języka greckiego uwzględniając wszystkie wydania starogreckie w Polsce (wyd. 1, 2010), Dariusz Czekalski (1 raz: Mt 27:22) http://bibliepolskie.pl/_kopie/bnowego_tys_ewang_jch_zyd.pdf
9. 2010: Ewangelie dla badaczy. Przekład filologiczny z języka greckiego według XXVII edycji Nestle-Aland Novum Testamentum Graece: opracowanie świeckie (wyd. 3), Sławomir Łuczkiewicz (Lublin) (wyd. 1: 1994) http://kosciol-jezusa.pl/EDB, wyd. 4PDF (2023): http://bc.umcs.pl/dlibra/publication/44165/edition/40623/content (przekład całkowicie bezkrzyżowy)
10. 1991: Nowy Testament. Nowy przekład z języka greckiego na współczesny język polski (przekład ekumeniczny) (1 raz: Mt 27:26)
11. 1989: Słowo Życia – Nowy Testament (wyd. 1) https://docer.pl/doc/sscv500
12. 1981: Ewangelia Jezusa Chrystusa autorstwa Świętego Mateusza, ks. A[dolf?] Hirniak (1 raz: Mt 28:5) (przekład katolicki)
Poniżej prezentuję zbiór wypowiedzi 16 TŁUMACZY BIBLII, którzy nie uważają, że NT-owy termin σταυρός należy tłumaczyć nie inaczej, jak tylko „krzyż”. Część z nich zupełnie nie użyło słowa „krzyż”, a inni w niektórych miejscach, co pokazuje, że traktują terminy „krzyż” i „pal/słup/belka” jako uprawnione w translatologii biblijnej. Przed podaniem ich wypowiedzi zamieściłem skany takich stron z tego typu przekładów, gdzie widnieją inne terminy niż „krzyż”.
Pragnę zaznaczyć, że osobiście zgadzam się z poniższymi tłumaczami co do centralnej tezy, że NT-owe słowo stauros nie znaczy „krzyż”, ale niekoniecznie podzielam każde ich spostrzeżenie czy też każde napisane przez nich słowo.
UWAGA: Istnieje wiele innych całkowicie bezkrzyżowych przekładów, ale poniżej nie są prezentowane, bo nie każdy tego typu przekład zawiera komentarz tłumacza do znaczenia greckiego słowa stauros. Jeśli jednak znajdę inne przekłady z komentarzem danego tłumacza do semantyki stauros, który odbiega od tradycyjnego stanowiska, to zostaną one dodane do niniejszego opracowania.
1.
Oun J. Kwon, An Invitation to Reading in English – N.T. [The New Covenant in Yeshua the Mashiah] (IRENT)
(wersja 8.8.1 z 4-08-2018)
https://app.box.net/s/x4lcxbf9lh
Mt 27:35,40 „pal egzekucyjny / pal” (the execution stake / stake)
TŁUMACZENIE:
W narracjach ewangelicznych tym, do czego Jeszua został przymocowany (przywiązany/przybity), był ‘pal egzekucyjny’. Tradycyjnego tłumaczenia na „krzyż” należałoby unikać, gdyż byłoby wprowadzaniem anachronizmu. Nie jest to ‘pal męki’ (jak to jest w NWT i niektórych innych przekładach).
2.
Tito Martínez, El Nuevo Testamento de los santos de Dios (wersja z 22-05-2018)
http://www.las21tesisdetito.com/nuevo_testamento_de_los_santos_de_dios.pdf
UWAGA:
Od 20-09-2019 przekład ten nosi tytuł: El Testimonio de los Apóstoles del Mesías Jesús (wyd. 1),
http://www.las21tesisdetito.com/el_testimonio_de_los_apostoles.pdf
Mt 27:40,42 „słup męki” (el madero de tormento)
TŁUMACZENIE:
11 – Słowo „krzyż” zostało przetłumaczone słowem „drewno/słup”. Użyte greckie słowo „stauros” po prostu znaczy drewno/słup lub pionowa belka. Jezus został przybity do pionowego drewna/słupa, a nie do dwóch belek w kształcie krzyża.
3.
Clarence F. Castleberry, jr., The Sacred Scripture of Yahuwah, Restored Names Version (wersja z 7-01-2018)
http://www.considerthis.net/Files/Resources/Books/RNV Red Letter Edition.pdf
Mt 27:32,40,42 „pal” (stake)
http://www.considerthis.net/Files/Textfile/worddefinitions.htm
TŁUMACZENIE:
a. greckie – stauros {stow-ros} stojący pionowo pal lub słup.
4.
Daniel Gregg, The Good News of Messiah according to the Messianic Faith (wyd. 4, 2017)
http://www.torahtimes.org/gnm-preview/gnm_preview.pdf
Mt 27:40,42 „belka egzekucyjna” (the execution timber)
TŁUMACZENIE:
Tradycyjne słowo krzyż zostało przetłumaczone belka egzekucyjna, a słowo ukrzyżować jako przytwierdzić do belki egzekucyjnej. Słowo belka zostało wybrane, żeby ukazać możliwie jak najszersze znaczenie, tj. aby czytelnik mógł dostrzec wszelkie możliwe sposoby egzekucji wykonywane poprzez zawieszenie. Z pewnością skazany na śmierć człowiek nie niósł krzyża w kształcie T lub + czy też X na stracenie. Słowo σταυρός znaczy jedynie palik, słup, belka, kłoda, pal. Bardziej ogólnie: długie drewno odpowiednie do dokonania na nim egzekucji powieszenia. (…) Należy podkreślić, że ani łacińskie słowo crux, ani greckie słowo σταυρός, nie implikuje krzyżowego kształtu. Takie znaczenia nabrały one później w łacinie pod wpływem utrzymującego się tradycyjnego obrazu. (…)
5.
Christopher Sparkes, The Eonian Life Bible New Testament (maj 2017)
Mt 27:32,40,42 „pal” (stake)
TŁUMACZENIE:
Tradycja mówi o „krzyżu”, co wyraża przekład KJV, ale księgi autoryzowane przez Boga mówią o „palu”.
TŁUMACZENIE:
Krucha tradycja musi ustąpić miejsca prawdzie i dokładności.
6.
Paul Stevenson, Little Watchman Translation (of the New Testament) (wersja zrewidowana, wrzesień 2016)
https://www.smashwords.com/books/view/444877
Mt 27:32,40 „pal” (stake)
TŁUMACZENIE:
Greckie słowo σταυρός (stauros) . . . znaczy pal lub słup.
7.
Jonathan A. Brown, Shem Qodesh Version of Scripture (2015) (rewizja ASV)
https://eklektostouyahweh.files.wordpress.com/2014/03/ukenglish_sqv_source_12-29-2015.pdf
https://eklektostouyahweh.files.wordpress.com/2018/01/lev_source_1-11-2018.pdf
Mt 27:32,40,42 „pal” (stake)
TŁUMACZENIE:
PAL. Greckie słowo σταυρoς (stauros) najczęściej bywa tłumaczone jako „krzyż”. Tymczasem nie znajdujemy w języku greckim żadnego wsparcia dla takiego słowa. Nawet w pismach ze starożytnych źródeł spisanych w klasycznej grece, jak choćby Homera, Herodota i Tukidydesa, to słowo jest oddawane jako „pal”, nie „krzyż”. Syryjska Peszitta oddaje greckie stauros słowem zeqifa, które znaczy „pal, słup” i derywuje się od słowa zaqaf, znaczącego „podnieść”. Wobec powyższego, nie znajdujemy dowodu w żadnych dostępnych najstarszych dokumentach wspierającego tłumaczenie słowa stauros na „krzyż”. Aby temu zaradzić, w SQV tłumaczymy słowo stauros jako „pal”.
8.
Arne Jordly, The Word of God ― The New Pact (2014)
http://www.churchofgodandchrist.com/pdf/00-the-word-of-god.pdf
Mt 27:32,40,42 „słup” (pole)
ten sam przekład w wersji norweskiej:
Pakten — Guds Ord. Den nye pakten (2012)
http://janchristensen.net/det_storste_mennesket.pdf
Mt 27:32,40,42 „słup” (staur)
TŁUMACZENIE:
W tekście oryginalnym nie używa się słowa krzyż, lecz słup.
Greckie stauros = pal, słup, drewno? (w New Pact występuje 28 razy w 28 wersetach).
9.
Lew White, Besorah of Yahusha Natsarim Version (2014)
http://www.pdf-archive.com/2013/08/20/bynv/bynv.pdf
Mt 27:32 „pal” (stake)
10.
Andrew Gabriel Roth, Aramaic English New Testament (wyd. 5, 2012)
https://b-ok2.org/book/3712915/d87d7b
Mt 27:32 „pal” (stake)
TŁUMACZENIE:
Z biblijnej perspektywy greckie słowo „stauros” odnosi się do pionowego pala, a czasownik stauroo znaczy otoczyć palami.
11.
Jonathan Parker, Natural Israelite Bible English Version (2012)
https://www.naturalgod.com/ncoy-library.html
Mt 27:32,40,42 „pal” (stake)
TŁUMACZENIE:
Błędne użycie angielskiego słowa „krzyż” jako tłumaczenie greckiego słowa „stauros” zostało poprawione angielskim słowem „pal”’.
12.
Simon Altaf, Abrahamic-Faith Nazarene Hebraic Study Scriptures (wyd. 1, 2009)
http://thebattleaxeassemblyofyahawah.org/wp-content/uploads/2013/11/AF-Complete-Scriptures.pdf
Mt 16:24 „pal egzekucyjny” (execution stake)
TŁUMACZENIE:
Greckie słowo Stavros G4716 nie oznacza ‘krzyż’. To znaczenie zostało świadomie włączone, a znaczenie słownikowe zmienione przez kościół w IV wieku.
13.
Christopher J. Koster, The Scriptures (2009)
https://pl.scribd.com/doc/6474630/The-Scriptures
Mt 27:32,40,42 „pal” (stake)
TŁUMACZENIE:
Greckie słowniki, leksykony i inne podręczniki również twierdzą, że główne znaczenie stauros to pionowy palik, słup lub pal. O drugim znaczeniu „krzyż” przyznaje się w nich, że jest to „późniejsze” oddanie. Co najmniej dwa z nich nie zawierają żadnej wzmianki o „krzyżu”, a jeden z nich podaje znaczenie „słup lub pal”. (…) słowo stauros powinno być tłumaczone „pal”, a czasownik stauroo jako „przymocować/przytwierdzić”. Prawie wszystkie powszechnie dostępne przekłady Pisma Świętego zachowują pochodzące z łacińskiej Wulgaty słowo crux (krzyż) — złudne „późniejsze” tłumaczenie greckiego słowa stauros.
14.
Jackson H. Snyder, Kata Mattyah: According to Matthew From The Hebraic New Testament of Yahshua the Messiah, Translated from 3rd Century Sinaitic Manuscript א And Diligently Compared With The H. L. Anderson New Testament (begun in 1861), The Dead Sea Scrolls, The Aramaic Peshitta, and The Nestlé-Aland 26 Greek Text: For Readers of the English Language (2008)
http://www.jacksonsnyder.com/yah/2014/Matthew/Kata-Mattyah-091112-final.pdf
Mt 27:22,23,26 „yathed” = pal / upalować
15.
Mark H. Miller, Nazarene Commentary-21st Century Version of the Christian Scriptures (2007)
https://books.google.pl/books?id=z_Oex3IDPSYC
Mt 16:24 „pal” (stake)
16.
Herb Jahn, The Aramaic New Covenant: A Literal Translation & Transliteration (1996)
https://yeshua1blog.files.wordpress.com/2014/06/anchc.pdf
Mt 27:40,42 „pal” (stake)
TŁUMACZENIE:
UPALOWAĆ:
Umieścić na palu lub wbić na pal. Często błędnie tłumaczone jako „ukrzyżować”.
562 zeqap vv. podnieść, pal
562 zeqipa nn pal
1512a selab vv pal
1512b seliba nn upalować
