Czym jest synopsa?

Synopsa stanowi formę publikacji zestawiającą ze sobą teksty paralelne z różnych dzieł literackich. Stanowi podstawowe narzędzie porównywania tekstów podobnych.

Synopsy stosowane są najczęściej w biblistyce, choć nie są ograniczone wyłącznie do tekstów biblijnych i chrześcijańskich.

Zapoznając się z treścią ewangelii kanonicznych zauważyć możemy, że trzej pierwsi autorzy w odróżnieniu od Jana dysponują niemal identycznym materiałem ułożonym w podobnym porządku. Prezentują wspólny punkt widzenia (gr. synopsis) przez co zwie się ich synoptykami. Wszyscy trzej korzystają z tego samego schematu kompozycji oraz ze wspólnych założeń chrystologicznych.

Trzy pierwsze ewangelie stanowią w istocie odmienne redakcje jednej i tej samej wersji tradycji, jednego tekstu bazowego. Ustalenie kolejności autorstwa, poszczególnych redakcji, stanowi podstawę problemu synoptycznego, a główne narzędzie, służące do pracy nad tekstem ewangelicznym, stanowi właśnie synopsa.

W szerokim ujęciu synopsa, czy też zestawienie synoptyczne, oznacza prezentację zbieżnych tekstów, podobnych lub identycznych, tuż obok siebie, w układzie tabeli. Na jednym poziomie ustawia się całe partie, zdania lub pojedyncze wyrazy. W ujęciu węższym synopsą określa się zestawienie porównawcze treści paralelnych zawartych w ewangeliach kanonicznych. Możliwe są też synopsy prezentujące zbieżność ewangelii z innymi tekstami źródłowymi bądź wykazującymi podobieństwa w treści: ewangeliami apokryficznymi (np. Tomasza), listami apostolskimi, księgami Starego Testamentu czy też tekstami spoza kręgu biblijnego.