Werset z Ewangelii Marka 8:26 jest wyjątkowy. Nie tylko z uwagi na brak zachowanego sensu we współczesnych przekładach (renesansowe ten sens zachowują), ale też z uwagi na ilość wariantów.
We współczesnej biblistyce dominuje pogląd, że im tekst jest „gorszy”, mniej sensowny, tym musi być starszy. Im krótszy, tym bardziej pierwotny. Im więcej „najlepszych” kodeksów go wspiera, tym lepiej. A po czym poznajemy, że dany kodeks jest lepszy od innego? Po tym, że zawiera warianty uznane przez nas wcześniej za właściwe. Czyli dany wariant tekstu musi być prawidłowy, ponieważ wspiera go grupa kodeksów uznanych za „najlepsze”, a są one najlepsze, ponieważ zachowały one wariant tekstu, przez nas wybrany. Czy tylko ja widzę tutaj błąd logiczny?
Wróćmy jednak do wersetu z Marka. Jezus „odsyła do domu” uzdrowionego ślepca, mówiąc mu „by nie wchodził do wsi”. Czy można wrócić do swojego domu, jednocześnie nie wchodząc do swojej wsi? No właśnie. Tłumaczom Biblii Tysiąclecia ani też kompilatorom Nestle-Alanda to nie przeszkadzało.
Czy jest to jedyny wariant do wyboru? Otóż nie. Jest to w zasadzie wariant mniejszościowy, aleksandryjski. Warianty zachodnie mają tekst całkowicie inny: „Idź do domu swego i nikomu nie mów nic we wsi!”
Warianty bizantyjskie kaleczą tekst jeszcze bardziej niż aleksandryjskie łącząc te dwie wersje w jedno: „Ani do wsi nie wchodź, ani nie mów nic we wsi!”
Skąd więc ten błąd? Odnoszę wrażenie, że z podobieństwa słów w języku greckim.
μηδενὶ εἶπῃς εἰς ἐν τῇ κώμῃν -> μηδὲ εἰς τὴν κώμην εἰσέλθῃς.
me:deni (nikomi) skrócono do me:de (ani) a eipe:s eis pomylono z eis-elthe:s. (mów we – wejdź)
Możliwe, że najstarszy i najbardziej sensowny wariant tego tekstu zachowała grupa cezarejska oraz większa część kodeksów łacińskich na czele z Wulgatą: „Idź do domu swego i jakbyś do wsi wchodził nikomu [nic] nie mów!” Taki też przekład zawiera oparta na Wulgacie Biblia Gdańska: „Idź do domu swego: a jeśli wnijdziesz do miasteczka, żadnemu nie powiadaj”. Ma to największy sens i jest w pełni zgodne ze stylem markowym.
Pełną analizę tego wersetu znajdziecie we wprowadzeniu do Synopsy, której kolejna, nowa wersja za niedługo trafi do rąk patronów. Poniżej pełne zestawienie powiązań pomiędzy wskazanymi wyżej wariantami. Który z nich ma Waszym zdaniem ma największy sens?
Najnowsze komentarze